Eugeniusz Waniek

---

Życiorys

Eugeniusz Waniek urodził się i dorastał w malowniczej miejscowości Ustrzyki Dolne. Przeżył tam swoje dziecięce i młodzieńcze lata, po czym ruszył na studia do Lwowa, gdzie ukończył gimnazjum. Jego dalsza edukacja prowadziła go do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie od 1926 roku kształcił się w pracowniach mistrzów takich jak Władysław Jarocki, Teodor Axentowicz, Fryderyk Pautsch i Karol Frycz.

Waniek zajmował się wówczas formizmem, stając się członkiem Grupy Krakowskiej, z którą to w 1934 roku miał okazję wystawić swoje prace w Krzemieńcu. Był uznawany za ostatniego żyjącego członka tej artystycznej grupy. Jego dzieła cieszyły się dużym uznaniem, szczególnie ze strony teoretyka sztuki i malarza Leona Chwistka. Z końcem lat trzydziestych poświęcał się sztuce sakralnej, tworząc chóry we wnętrzach kościołów w Turku, Biechowie i Bielsku.

Podczas II wojny światowej Waniek pozostał w Ustrzykach Dolnych, ukrywając się pod pseudonimem „Baśka” jako członek Armii Krajowej. Jego malarstwo z tego okresu odzwierciedlało ciężkie doświadczenia — uwieczniał wywózki Polaków do Kazachstanu, zagładę lokalnych Żydów oraz okrucieństwa UPA.

Po wojnie, wróciwszy do Krakowa, rozpoczął karierę pedagogiczną w Liceum Sztuk Plastycznych, a od 1950 roku był związany z Akademią Sztuk Pięknych jako wykładowca Wydziału Malarstwa i Grafiki. Jego talent i doświadczenie doceniono tytułem profesora. Przeszedł na emeryturę w 1977 roku, ale nie zarzucił działalności artystycznej – zajmował się doradztwem i indywidualną opieką nad studentami. Nawet w 2004 roku dokonał odkrycia ważnych materiałów historycznych dotyczących potyczki na polanie Huciska.

Styl malarski Wanika obejmował racjonalizm i kubizm, co w połączeniu ze zdolnościami organizacyjnymi umożliwiło mu realizację wielu wystaw, zarówno w kraju, jak i za granicą. Jego prace można podziwiać w takich kolekcjach jak Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, czy Muzeum Sztuki w Łodzi. Jego dzieła znajdują się również w Muzeum Narodowym w Poznaniu i Bibliotece Narodowej w Warszawie. Wiosną 2008 roku uczestniczył w wystawie „Mój Kraków”, współpracując z fotografką Agatą Koszczan.

Osiągnięcia Wanika zostały uhonorowane przez liczne odznaczenia, w tym Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz medal Cracoviae Merenti. Ustrzyki Dolne obdarzyły go honorowym obywatelstwem. W końcu jego życia doczesne szczątki zostały złożone na cmentarzu Rakowickim, w alei zasłużonych tej krakowskiej nekropolii, w kwaterze LXIX pas B-1-5. Informacje o tym można znaleźć również na stronie poświęconej cmentarzowi Rakowickiemu.

Upamiętnienie

Od 28 maja 2010 roku, Eugeniusz Waniek jest uhonorowany jako patron Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ustrzykach Dolnych.

W związku z tym wydarzeniem, jego wizerunek został odsłonięty na południowej ścianie gmachu, co stanowi ważny element upamiętnienia jego zasług.

---

Oceń: Eugeniusz Waniek

---