Adam Dziurzyński, urodzony 12 grudnia 1902 roku w Ustrzykach Dolnych, wówczas w obszarze województwa lwowskiego, był wybitnym polskim pilotem szybowcowym. Jego życie zostało naznaczone wieloma osiągnięciami, zarówno w dziedzinie lotnictwa, jak i służby wojskowej.
W trakcie II wojny światowej, Dziurzyński służył w Polskich Siłach Powietrznych na Zachodzie, co było nie tylko wyrazem jego odwagi, ale również zaangażowania w obronę ojczyzny. Po zakończeniu działań wojennych, zyskał renomę jako instruktor szybowcowy, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi pasjonatami lotnictwa.
Przez wiele lat pełnił rolę kierownika Górskiej Szkoły Szybowcowej „Żar”, z siedzibą w Międzybrodziu Żywieckim. Jego wkład w rozwój szybowania w Polsce oraz wsparcie dla młodych pilotów pozostaje nieocenione. W roku 2000, dla upamiętnienia jego osiągnięć oraz pasji, został ustanowiony patronem tejże szkoły.
Kariera lotnicza (przed II wojną światową)
Adam Dziurzyński rozpoczął swoją przygodę z lotnictwem w 1933 roku, kiedy to zdobył podstawowe umiejętności w zakresie szybowania w miejscowości Ustianowa. Już rok później, w 1934 roku, podjął pracę w charakterze pracownika warsztatowego w Wojskowym Obozie Szybowcowym (WOS) w Ustianowej, co stanowiło istotny krok w jego karierze.
W ramach swojego angażu w WOS, Dziurzyński ukończył również specjalistyczny kurs dla instruktorów szybowcowych, co otworzyło przed nim nowe możliwości. W okresie od 1936 do 1939 roku pełnił funkcję instruktora szybowcowego w Szkole Szybowcowej Aeroklubu Lwowskiego, mając bazę w ośrodku szybowcowym Bezmiechowa. Jego doświadczenie oraz umiejętności w zakresie uczenia innych sprawiły, że stał się uznawanym specjalistą w tej dziedzinie.
Od 1 lipca 1939 roku Dziurzyński objął stanowisko kierownika szkoły szybowcowej Polichno-Pińczów, co stanowiło kolejny ważny krok w jego kariery lotniczej i jednocześnie przyniosło mu szerokie uznanie w środowisku szybowniczym.
II wojna światowa
W wrześniu 1939 roku Adam Dziurzyński rozpoczął swoją dramatyczną podróż, ewakuując się wraz ze swoim ośrodkiem Przysposobienia Wojskowego Lotniczego do Rumunii. Z tego strategicznego punktu udało mu się przetransportować przez Maltę do Francji, gdzie wkrótce został wcielony do lotnictwa. Po przylocie do Anglii w styczniu 1940 r., znalazł się w szeregach personelu technicznego, co stanowiło kluczowy moment w jego karierze wojskowej.
W wyniku przeszkolenia, Dziurzyński został przydzielony do 300 dywizjonu bombowego, gdzie zajął stanowisko szefa sekcji ekwipunku lotniczego oraz spadochronowego. W tej roli pełnił ważną funkcję aż do czasu zakończenia drugiej wojny światowej, przyczyniając się do wysiłków wojennych i wspierając swoich towarzyszy w działaniach bojowych.
Kariera lotnicza (po II wojnie światowej)
W 1947 roku Adam Dziurzyński powrócił do Polski po wieloletnim pobycie w Wielkiej Brytanii. Wkrótce objął stanowisko kierownicze w Szkoły Szybowcowej Żar, gdzie pełnił swoje obowiązki do grudnia 1951 roku.
Kolejnym krokiem w jego karierze było podjęcie pracy jako pilot doświadczalny w Szybowcowym Zakładzie Doświadczalnym, mieszczącym się w Bielsku-Białej. W trakcie wykonywania swoich zadań napotkał trudności, gdy zdarzył się mu wypadek z szybowcem SZD-8 Jaskółka. Incydent ten miał miejsce podczas procedury wyprowadzania z korkociągu, który zakończył się na szczęście pomyślnym lądowaniem, mimo uszkodzenia belki kadłuba.
W 1957 roku Adam Dziurzyński powrócił na stanowisko kierownika Szkoły Szybowcowej Żar, które zajmował aż do momentu przejścia na emeryturę, co miało miejsce 31 maja 1971 roku. W okresie jego aktywności w tej roli, rozpoczęto budowę zbiornika dla elektrowni szczytowo-pompowej na górze Żar. Dzięki determinacji Dziurzyńskiego przesunięto lokalizację zbiornika o wschód, co uratowało od zniszczenia siedzibę szkoły znajdującą się na szczycie góry. W wyniku jego zaangażowania, projekt doprowadził również do wybudowania nowych hangarów, szkoły oraz hotelu.
Poza lotnictwem
Adam Dziurzyński, z zamiłowaniem oddany pszczelarstwu, pełnił rolę organizatora koła Pszczelarzy w Międzybrodziu Bialskim. Jego pasieka zyskała reputację wzorcowej, co przyciągało licznych pszczelarzy pragnących zapoznać się z jego doświadczeniem oraz metodami pracy.
Do ostatnich dni życia był aktywnym uczestnikiem działań Koła Łowieckiego „Beskid” w Żywcu. Przez wiele lat pełnił funkcję łowczego, co dawało mu możliwość dbałości o odpowiednie szkolenie myśliwych. Wniósł znaczący wkład w prowadzenie gospodarki hodowlanej w łowisku, co przekładało się na efektywność działań związanych z myślistwem.
Dziurzyński był nie tylko myśliwym, ale również organizował różnorodne imprezy myśliwskie oraz spotkania towarzyskie, które sprzyjały integracji i budowaniu relacji w społeczności myśliwych i pszczelarzy.
Odznaczenia
Adam Dziurzyński, znany pilot, został uhonorowany za swoją wieloletnią działalność w obszarze lotnictwa, pszczelarstwa oraz myślistwa. Jego wysiłki zostały docenione poprzez liczne wyróżnienia, medale i dyplomy, w tym:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal Tańskiego (za rok 1965),
- Tytuł i odznaka Zasłużony Działacz Lotnictwa Sportowego,
- Dyplom FAI im. Paula Tissandiera.
Upamiętnienie
W dniu 18 sierpnia 2000 roku miało miejsce szczególne wydarzenie związane z upamiętnieniem wybitnej postaci w świecie lotnictwa. Górska Szkoła Szybowcowa Aeroklubu Polskiego „Żar” otrzymała zaszczytną nazwę imienia Adama Dziurzyńskiego.
Miejsce spoczynku
Miejsce spoczynku Adama Dziurzyńskiego jest Cmentarz komunalny w Międzybrodziu Żywieckim. Znajduje się tam w Sektorze A, w rzędzie 12, na grobie numer 4.
Bibliografia i źródła informacji
W tej sekcji przedstawione zostały istotne źródła oraz publikacje, które przyczyniły się do dokumentacji kariery Adama Dziurzyńskiego jako pilota. Poniżej znajdują się szczegółowe opisy najważniejszych pozycji:
- Almanach – Polskie Lotnictwo Sportowe. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987. ISBN 83-03-01157-X. Brak numerów stron w książce,
- praca zbiorowa pod redakcją Andrzeja Glassa i Tomasza Murawskiego: Polskie Szybowce 1945-2011. Problemy rozwoju. Bielsko-Biała: SCG, 2012. ISBN 978-83-932826-0-9,
- Tadeusz Chwałczyk: Medalowe wzloty. Lublin: Kagero Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-604-4580-8,
- Tadeusz Krzystek, Anna Krzystek: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7,
- niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2014-10-18]. (pol.),
- Sulecie urodzin Adama Dziurzyńskiego – legendy Żaru. [dostęp 2018-04-05]. (pol.),
- JanJ. Blitz JanJ. i inni, Słownik biograficzny Żywiecczyzny. Tom I, Żywiec: Spółdzielnia wydawnicza Gazeta Żywiecka, 1995, s. 56-57, ISBN 83-902605-1-4.
Oto także lista nagrodzonych Medalem Tańskiego, w tym szczególna wzmianka o patronie tej nagrody:
| 1956–1970 |
|
|---|---|
| 1971–1990 |
|
| od 1990 |
|
Patronem nagrody jest Czesław Tański.
Przypisy
- a b c d e f g h i j k Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 r., s. 57.
- a b c d e f Słownik biograficzny Żywiecczyzny 1995 r., s. 56.
Oceń: Adam Dziurzyński (pilot)